Choć składanie kondolencji to w naszej kulturze powszechne zjawisko związane z żałobą, wiele osób ma z nim niemały problem. Okazywanie współczucia i wsparcia komuś, kto stracił kogoś bliskiego, bywa dość trudnym zadaniem. Dylemat dotyczy przede wszystkim tego, co i w jaki sposób przekazać, aby całość zabrzmiała w odpowiedni sposób i nie wywołała dodatkowego cierpienia. Jak zatem złożyć kondolencje?
Kondolencje – osobiście czy pisemnie?
Istnieje wiele form wyrażenia żalu z powodu czyjejś śmierci. Najczęściej kondolencje składane bywają osobiście. Może to mieć miejsce np. na pogrzebie, a ściślej mówiąc – tuż po zakończeniu uroczystości. Warto jednak zwrócić uwagę na to, czy rodzina zmarłego nie zastrzegła, np. w nekrologu, aby nie składać kondolencji. Jeśli tak, należy bezwzględnie dostosować się do tego typu prośby.
W dzisiejszych czasach wyrazy współczucia często przekazywane są również telefonicznie. Czy to dobry pomysł? Na pewno jego główną zaletą jest możliwość szybkiego kontaktu i okazania wsparcia osobie, która przeżywa trudne chwile. Sporo zależy tu jednak od stopnia zażyłości z danym człowiekiem. Jeśli relacja ta nie jest zbyt bliska, lepiej zdecydować się na inną formę kondolencji lub wstrzymać się z telefonem przynajmniej 2-3 dni od pochówku.
W przypadku, gdy nie ma możliwości, aby stawić się na pogrzebie lub osobiście spotkać z żałobnikiem, dobrym rozwiązaniem jest napisany odręcznie list. Ponadto wciąż popularną formą jest umieszczenie wyrazów współczucia w prasie czy w lokalnych serwisach internetowych. Metoda ta dotyczy jednak zwykle osób, które związane były raczej oficjalną relacją ze zmarłym. Chodzi tu np. o współpracowników, nauczycieli, osoby publiczne itp.
Jak złożyć kondolencje? Zasady i przykłady
Kondolencje wymagają ogromnego taktu – zawsze należy brać pod uwagę uczucia i stan emocjonalny osoby, której są składane. Konieczne jest także znalezienie właściwego momentu na przekazanie słów wsparcia. Często odejście człowieka jest tak ogromnym szokiem dla bliskich, że zdecydowanie lepiej odczekać chwilę i nie narzucać się tym, którzy przeżywają traumę. Sposób i forma składania kondolencji powinna być też uzależniona od rodzaju relacji i zażyłości z osobą w żałobie. Jeśli dotyczy to kogoś z kręgu przyjaciół, wówczas wyrazy współczucia są nieco mniej formalne niż w przypadku, gdy zmarłym jest np. członek rodziny szefa czy dalekiego znajomego.
Należy pamiętać, że kondolencje powinny być jedynie krótkim wyrażeniem swojego smutku i żalu z powodu czyjegoś odejścia. Warto zachować tu umiar w wyrażaniu emocji i nie przesadzać z nadmierną wylewnością. Nie trzeba zatem wygłaszać pełnej ekspresji przemowy, snuć długich opowieści czy udzielać porad, ale ograniczyć się do paru zwięzłych, prostych zdań czy słów, np.:
„Najszczersze wyrazy współczucia”
„Moje kondolencje”
„Niezmiernie mi przykro z powodu śmierci…”
„Łączę się w smutki i bólu”
Bliższym znajomym można również dodać:
„Jestem z Tobą i Twoją rodziną”
„Trzymaj się”
„Możesz na mnie liczyć”.
Zawsze trzeba mieć na uwadze, że najważniejsza jest pamięć o zmarłym, życzliwość w stosunku do jego bliskich oraz udzielenie im wsparcia i zaoferowanie ewentualnej pomocy. Przy składaniu kondolencji należy więc kierować się wyczuciem sytuacji, delikatnością i empatią, dbając o to, aby nie stały się dodatkowym źródłem płaczu i bólu.